یکی از این موارد «مقوله خرید و فروش آراء» در سطح گسترده و سازماندهی شده می باشد.
متاسفانه تجارت « خرید و فروش رای» به دلیل فقدان نگاه جامع چندان شناخته شده نیست و علی رغم اینکه مقامات قضایی قول برخورد را داده بودند کماکان شاهد خرید و فروش رای ( البته به صورت زیر پوستی و نا محسوس) هستیم! فلذا لزوم سیاستگذاری و برنامه ریزی در خصوص هدفمند ساختن فرایند خرید و فروش آراء و گذار از خرید و فروش سنتی و ایجاد ساز و کار نوین در اصلاح معاملات انتخاباتی بیش از پیش ضروری به نظر می رسد. چرا که در حال حاضر این خرید و فروش به صورت غیر رسمی و خارج از عرف تجارت عمومی و گلاب به رویتان حتی در تاریکی شب صورت می گیرد که علاوه بر پائین آوردن منزلت و جایگاه رای، کلیت این تجارت نیز زیر سوال می رود. فروش رای به نمایندگان چند کاندیدا، عدم امکان خرید و فروش رای در روزهای قبل از انتخابات، مشخص نبودن مظنه واقعی رای، دلال بازی و ایجاد قیمت حبابی در برخی از ساعات شبانه روز، نبود ساز و کار مناسب جهت اطمینان از دادن رای به فرد مورد نظر و ... از جمله ایرادات ساختاری نبود قانون مدون خرید و فروش آراء می باشد. فلذا با توجه به حساسیت و اهمیت رای در سرنوشت شهروندان و به منظور جلوگیری از ورود پول های کثیف به بازار رای و ایجاد شفافیت و مظنه واقعی قیمت آراء ، چند پیشنهاد کاربردی و عملی در این خصوص ارائه می شود:
الف) ایجاد بنگاه معاملات آراء: بدون شک اولین گام در یک معامله منطقی، آگاهی از شرایط عمومی و اختصاصی معامله است. پیشنهاد می شود بنگاه هایی در خصوص خرید و فروش آراء تاسیس شود تا افراد در شرایط عادی و در نهایت سلامت خاطر تصمیم گیری کنند و پس از قیمت گذاری مناسب نسبت به واگذاری رای خود اقدام نمایند. تحت این شرایط علاوه بر جلوگیری از فروش رای به چند کاندیدا، زمینه سود جویی و افزایش نا متعارف قیمت رای به ویژه در ساعات پایانی روز انتخابات برچیده می شود.
ب) پیش فروش رای: با توجه به تغییر شرایط اقتصادی در موقیعت های مختلف و تغییر قیمت جهانی برخی کالاها، پیشنهاد می شود زمینه پیش فروش رای فراهم شود تا پس از تعیین قیمت نهایی رای، افراد بتوانند رای خود را به قیمت واقعی عرضه کنند و در حق کسی اجحاف نشود.
پ) ایجاد اشتغال: با وجود بیکاری گسترده در سطح کشور، ساماندهی مقوله «خرید و فروش رای» باعث ایجاد شغل در سطح وسیع می شود. ایجاد بنگاه های معاملات رای و رای یابی، ایجیت یا کارگزار رای، رای نویس یا همراه به منظور اطمینان از درج نام کاندیدای مورد نظر در برگه تعرفه و ... از جمله مشاغل جدید قابل پیش بینی در این رویکرد محسوب می شوند.
ت) توجه به خرده فرهنگ ها: به جرات می توان در سال های اخیر ما نتوانستیم به دایره ضرب المثل های فارسی ، ضرب المثل جدید اضافه کنیم. با راه اندازی سیستم خرید و فروش رای می توانیم در حوزه ادبیات نیز ساختار شکنی کنیم و ضرب المثل های جدیدی نظیر «هر که پولش بیش، رای اش بیشتر» و ... بسازیم!
